دوسالهگی جنگ غزه؛ نبردی بیپایان در خاورمیانه

امروز دو سال از آغاز جنگ غزه میگذرد؛ جنگی که در ۷ اکتوبر ۲۰۲۳ با حمله حماس به اسراییل آغاز شد و تا امروز به یکی از طولانیترین و ویرانگرترین درگیریها در خاورمیانه تبدیل شده است.
در روز نخست این جنگ، نیروهای حماس و گروههای همپیمان از زمین و هوا به چندین شهرک مرزی در جنوب اسراییل حمله کردند. در آن روز، حدود ۱۲۰۰ تن از شهروندان اسراییلی جان باختند و بیش از ۲۵۰ نفر اسیر شدند. این حمله واکنش نظامی گسترده اسراییل را در پی داشت که به بمباردمان پیدرپی نوار غزه انجامید.
در جریان دو سال گذشته، حملات هوایی و عملیات زمینی اسراییل خسارات سنگینی برجا گذاشته است. براساس آمار منتشر شده از منابع بهداشتی غزه و نهادهای بینالمللی، تا آغاز اکتوبر ۲۰۲۵ بیش از ۶۰ هزار فلسطینی در نوار غزه کشته شدهاند و صدها هزار تن دیگر زخمی یا آواره شدهاند. بخش بزرگی از مناطق مسکونی، شفاخانهها، مکاتب و زیرساختهای شهری ویران شده و زندهگی در بیشتر بخشهای غزه تقریباً فلج شده است.
وضعیت اقتصادی در غزه بحرانی توصیف میشود. اقتصاد محلی از کار افتاده و بیکاری به بالاترین سطح خود رسیده است. کمبود مواد غذایی، آب آشامیدنی و سوخت باعث گسترش گرسنهگی و بحران انسانی شده و بیشتر خانوادهها برای بقا به کمکهای بینالمللی وابستهاند. سازمان جهانی بهداشت هشدار داده که نظام صحی غزه در آستانه فروپاشی کامل قرار دارد و کمبود دوا و تجهیزات پزشکی جان هزاران بیمار را تهدید میکند.
از نظر روانی و اجتماعی نیز مردم غزه در وضعیت دشواری قرار دارند. جنگ، آوارهگی و از دست دادن اعضای خانواده باعث افزایش شدید اختلالات روانی و افسردهگی در میان بازماندهگان، بهویژه کودکان شده است. برنامههای کمکرسانی و حمایت روانی که توسط نهادهای بینالمللی راهاندازی شدهاند، پاسخگوی نیاز گسترده مردم نیستند.
با وجود تلاشهای مکرر کشورهایی مانند مصر، قطر و ایالات متحده امریکا برای برقراری آتشبس، هنوز توافقی پایدار میان طرفین حاصل نشده است. در این مدت چندین مرحله تبادل گروگان و آتشبس موقت صورت گرفته، اما درگیریها بار دیگر از سر گرفته شدهاند.
در عرصه بینالمللی، سازمان ملل متحد و بسیاری از کشورها بارها نسبت به وضعیت انسانی در غزه ابراز نگرانی کردهاند و خواستار پایان فوری جنگ شدهاند. با این حال، در سطح سیاسی، اختلافات درباره آینده اداره غزه و سازوکار بازسازی همچنان ادامه دارد.
در حال حاضر، دو سال پس از آغاز جنگ، میلیونها تن از ساکنان غزه با بحران بیسابقه انسانی روبهرو هستند. شفاخانهها بدون سوخت و تجهیزات فعالیت میکنند، کمکهای غذایی بهسختی وارد منطقه میشود و هزاران کودک در شرایط سوءتغذیه قرار دارند. نهادهای بینالمللی هشدار دادهاند که بدون آتشبس پایدار و بازگشایی کامل مسیرهای انسانی، خطر فاجعهای بزرگتر در پیش است.
در همین حال، دونالد ترامپ، رییس جمهور امریکا، در ماه اکتوبر ۲۰۲۵ توافق تازهای میان واشنگتن و اسراییل را امضا کرد که هدف آن، تقویت همکاریهای امنیتی و حمایت مالی از بازسازی مناطق آسیبدیده در اسراییل عنوان شده است. با این حال، این توافق واکنشهای متفاوتی را برانگیخته است؛ شماری از ناظران سیاسی میگویند کا این اقدام میتواند توازن سیاسی در روند صلح را به زیان فلسطینیها تغییر دهد، در حالیکه دولت ترامپ آن را گامی در جهت «تثبیت امنیت منطقه و مهار درگیریها» توصیف کرده است.
این جنگ که در آغاز با حمله ۷ اکتوبر شعلهور شد، اکنون وارد سومین سال خود میشود و هنوز نشانهای از پایان آن دیده نمیشود.